Η γραφή είναι σύνθετη
Η γραφή είναι μια σύνθετη δραστηριότητα και απαιτεί το συνδυασμό οπτικών, κινητικών, κιναισθητικών και γνωστικών δεξιοτήτων. Βρίσκεται κάτω από την άμεση επίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος και μας δίνει τη δυνατότητα να εκφράσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Ειδικότερα, η γραφική μας ικανότητα, δηλαδή ο τρόπος που το χέρι μας κινείται στο γραφικό χώρο, καταγράφει την ψυχοσωματική μας κατάσταση, τις τάσεις και τη συμπεριφορά μας. Το χέρι λοιπόν αποτυπώνει πολλές ιδιότητες του χαρακτήρα μας, συνεπώς η γραφή φέρει τη σφραγίδα της μοναδικής και ανεπανάληπτης προσωπικότητάς μας.

Μελλοντική εικόνα
Το πώς γράφει ένα παιδί δείχνει σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική γνωστική εικόνα που θα έχει αυτό το παιδί. Αρκεί να αναφέρουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την σωστή γραφή για να καταλάβουμε τη σπουδαιότητα και πολυπλοκότητα αυτής της δεξιότητας: λεπτή κίνηση, αδρή κίνηση, στάση σώματος, μυϊκός τόνος, σύλληψη μολυβιού, σταθερότητα συμπεριφοράς, συγκέντρωση προσοχής, οπτικοκινητικός συντονισμός, σταθερότητα και αναγνώριση φορμών, εκτίμηση χώρου, έλεγχος γραμμής, διαχωρισμός εικόνας-φόντου, οπτικό κλείσιμο, προσανατολισμός στο χώρο, κατανόηση μεγεθών, συμμετρία, κατευθυντικότητα, λεπτομερής κινητικός έλεγχος, πυκνότητα, ρυθμός, συχνότητα, συνέχεια, ολική αντίληψη.
Η αποκωδικοποίηση της γραφής του παιδιού όπως και στους ενήλικες είναι δυνατό να φέρει γραφολογικές και συμβολικές πληροφορίες σχετικά με την ψυχική κατάσταση του παιδιού. Η συσχέτιση του γραψίματος ενός παιδιού με το γραφικό χαρακτήρα άλλων παιδιών της ίδιας ηλικίας μας επιτρέπει να κρίνουμε όχι μόνο την αντίληψη αλλά και την πνευματική δεκτικότητα, την ωριμότητα και την πρωτοτυπία της φαντασίας του παιδιού. Είναι δυνατόν επίσης να διαπιστωθούν έγκαιρα μέσα από τη γραφή του παιδιού διάφορα προβλήματα του συναισθηματικού και ψυχικού κόσμου του και έτσι δίνεται τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό και στους γονείς να το βοηθήσουν να ξεπεράσει τα προβλήματα αυτά με τον κατάλληλο τρόπο.

΄΄Το πώς γράφει ένα παιδί δείχνει σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική γνωστική εικόνα που θα έχει αυτό το παιδί.’’

Γραφή και Επιδόσεις
Αν και γενικά είναι αποδεκτό πως η γραφή είναι προϊόν πνευματικό της διάνοιας του κάθε ανθρώπου, πάρα πολλά έξυπνα παιδιά που ταυτόχρονα είναι καλοί μαθητές, έχουν πρόβλημα με το γραφικό τους χαρακτήρα. Το πρόβλημα συχνά εμφανίζεται επειδή προσπαθούν να γράψουν γρήγορα ή επειδή δεν έχουν εξασκηθεί στη γραφή. Ένας άσχημος γραφικός χαρακτήρας λοιπόν δεν καθιστά αυτόματα και το παιδί κακό μαθητή. Πολλές φορές πίσω από την ψυχογενή κακογραφία βρίσκονται σε αρκετές περιπτώσεις οι τιμωρίες, οι άσχημες βαθμολογίες ή ακόμη και το άγχος της ορθογραφίας. Τα ευαίσθητα, δειλά και ευμετάβολα ψυχικά παιδιά είναι και αυτά που παρουσιάζουν συνήθως διαταραχές στη γραφή τους, οι οποίες όμως αποκαθίστανται όταν το παιδί αποδεσμευτεί από τα αρνητικά συναισθήματα που το κυριεύουν. Η καλλιγραφία γενικά χρειάζεται εκμάθηση και ατομική προσπάθεια από το παιδί με συστηματική εξάσκηση. Εξαρτάται όμως από το επίπεδο γραφής και την ηλικία του παιδιού.

Τι πρέπει να ψάχνουμε;
Αν όμως το παιδί σας παρ’ όλες τις προσπάθειες εξακολουθεί να γράφει δυσανάγνωστα, με σοβαρά και ανεξήγητα λάθη τότε αυτό πιθανόν να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας αναπτυξιακής διαταραχής ή κάποιου λογοπεδικού προβλήματος. Σε γενικές γραμμές η κακογραφία δεν αποτελεί από μόνη της σύμπτωμα κάποιας διαταραχής. Έτσι, κάποια παιδιά μπορεί να γράφουν δυσανάγνωστα, ενώ κατά τα άλλα να μην αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα. Αρκετά συχνά όμως η κακογραφία εμφανίζεται και σε παιδιά που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα πρόβλημα στην ανάγνωση και στην ορθογραφία. Συνήθως το πρόβλημα επιτείνεται όταν υπάρχει πίεση χρόνου ή όταν το παιδί πρέπει παράλληλα να ακούει και να γράφει.
Πιο συγκεκριμένα τα παιδιά με δυσγραφία και δυσλεξία έχουν φυσιολογική και ανώτερη από το μέσο όρο νοημοσύνη, όμως οι δεξιότητες γραφής είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας και της νοημοσύνης τους. Παρατηρείται επίσης παράλειψη, πρόσθεση και αντικατάσταση γραμμάτων, ενώ υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη και μουντζούρες. Ένα παιδί πάλι αν και μπορεί να έχει τις γνωσιακές και νοητικές ικανότητες να αντιληφθεί την γραφή, πιθανόν να έχει μειωμένη ικανότητα να κρατάει και να χρησιμοποιεί το μολύβι/στυλό. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, δυσγραφικά γράμματα, δυσανάγνωστα και αργή, επίπονη γραφή επειδή το παιδί δεν έχει αναπτύξει τη λεπτή κινητικότητα. Σε όλες τις περιπτώσεις πάντως τα παιδιά αυτά χρειάζονται βοήθεια προκειμένου να βελτιώσουν τον άστατο γραφικό τους χαρακτήρα γι’ αυτό καλό είναι να απευθυνθείτε σε κάποιο λογοπεδικό για να υπάρξει η κατάλληλη παρέμβαση.

‘’ Η καλλιγραφία γενικά χρειάζεται εκμάθηση και ατομική προσπάθεια από το παιδί με συστηματική εξάσκηση. ’’

Ενθάρρυνση & Έκφραση
Αναμφισβήτητα, όποιος και να είναι ο γραφικός τους χαρακτήρας πρέπει να δοθεί έμφαση τόσο από τους γονείς όσο και από τους δασκάλους στο να εκφράζονται τα παιδιά μέσω της γραφής. Το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται να γράφει και ποτέ να καταπιέζεται. Δεν πρέπει ακόμη να ξεχνάμε ότι ο γραφικός χαρακτήρας είναι μια εκδήλωση της προσωπικότητας και του εσωτερικού κόσμου και οποιοσδήποτε εξαναγκασμός σε αυτόν τον τομέα μπορεί να επιφέρει σοβαρά ψυχολογικά τραύματα στο παιδί. Δυστυχώς όμως ένα δυσανάγνωστο κείμενο προδιαθέτει αρνητικά τον αναγνώστη, ακόμα και αν το περιεχόμενό του είναι πολύ καλό. Απ’ την άλλη πλευρά, η παρουσία ενός καλού γραπτού του παιδιού βοηθάει το δάσκαλο στη σωστή διόρθωση και δίνει στο ίδιο το παιδί αυτοπεποίθηση. Τι πρέπει όμως να κάνουν οι γονείς προκειμένου το παιδί να μάθει να κάνει ωραία γράμματα;
Ένας ευανάγνωστος γραφικός χαρακτήρας απ’ την πλευρά σας είναι σίγουρα το καλύτερο πρότυπο για μίμηση που μπορείτε να του προσφέρετε στην περίπτωση αυτή. Είναι σημαντικό επίσης τα παιδιά να μεταχειρίζονται υλικά που τους αρέσουν, τα εκφράζουν και τα καθοδηγούν. Χρωματιστά μολύβια και γόμες μπορεί να λειτουργήσουν ελκυστικά για το παιδί και να έχουμε έτσι το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η ιχνηλασία ακόμη τα πρώτα χρόνια της σχολικής ζωής μπορεί να βοηθήσει το παιδί να έχει όμορφο γραφικό χαρακτήρα.
Εναλλακτικά, αντί να αναγκάζετε το παιδί σας τα κάθεται με τις ώρες πάνω από τα τετράδιά του προσπαθώντας να κάνει ωραία γράμματα, μπορείτε να το βοηθήσετε να βελτιώσει το γραφικό του χαρακτήρα παίζοντας μαζί του! Επιλέξτε παιχνίδια με τα οποία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του. Με αυτόν τον τρόπο τα χεράκια του θα εξασκηθούν. Ένας τέτοιος διασκεδαστικός και συγχρόνως αποτελεσματικός τρόπος είναι το σχέδιο.

΄΄Δεν πρέπει ακόμη να ξεχνάμε ότι ο γραφικός χαρακτήρας είναι μια εκδήλωση της προσωπικότητας και του εσωτερικού κόσμου και οποιοσδήποτε εξαναγκασμός σε αυτόν τον τομέα μπορεί να επιφέρει σοβαρά ψυχολογικά τραύματα στο παιδί ’’

Συμπερασματικά, επειδή η γραφή είναι μια σύνθετη δραστηριότητα ο γραφικός χαρακτήρας του παιδιού δε μπορεί να μας δώσει σαφή στοιχεία για τη σχολική επίδοση του. Εάν ένα παιδί δηλαδή κάνει άσχημα γράμματα δε σημαίνει ότι πρόκειται για έναν κακό μαθητή και αντιστρόφως. Αν όμως η γραφή του παιδιού είναι ιδιαίτερα δυσανάγνωστη ίσως τότε πρέπει να ερευνήσουμε πιθανά αίτια της, όπως συναισθηματικά, ψυχολογικά ή και αναπτυξιακά.

http://gia-mamades.gr